10. Privredni i društveni potencijali i aktivnosti od značaja za životnu sredinu

Ukupni energetski intenzitet je mera ukupne potrošnje energije u odnosu na ekonomske aktivnosti. Predstavlja se kao odnos (razdvajanje) potrošnje primarne energije i bruto domaćeg proizvoda (BDP), u toku jedne kalendarske godine. Da bi se pratio trend, a u cilju izbegavanja uticaja inflacije, BDP je izražen u stalnim cenama bazne 2002. godine.

U Republici Srbiji u periodu od 1995. do 2016. godine ukupni energetski intenzitet je smanjen za 12%.

U državama EU-28 ukupni energetski intenzitet je smanjen za 30,6% u periodu od 1995. do 2015. godine.

U periodu od 1995. do 2016. godine u Republici Srbiji ukupna potrošnja primarne energije je povećana za 51%, dok je bruto domaći proizvod porastao za 72%. To znači da je ekonomski rast pratilo smanjivanje potrebne energije, iako je ukupna potrošnja energije i dalje u porastu. Na smanjenje ukupnog energetskog intenziteta od 12% najviše su uticale strukturne promene u privredi.

U državama EU-28 ukupni energetski intenzitet je smanjen za 30,6% u periodu od 1995. do 2015. godine. Na smanjenje ukupnog energetskog intenziteta su uticali i poboljšanje energetske efikasnosti i strukturne promene u privredi.

Prema podacima Eurostata za 2016. godinu (gde je energetski intenzitet predstavljen pomoću BDP koji je izražen u standardu kupovne moći (purchasing power standards - PPS), što je prikladniji za poređenje različih država u jednoj određenoj godini), Srbija je u četvrtoj kategoriji (energetski intenzitet je veći od 150 tona ten po milionima evra izraženih u PPS.) U drugim državama Evrope, energetski intenzitet se kreće u intervalu od prve do četvrte kategorije (Slika 3).

Ukupni energetski intenzitet se predstavlja kao odnos (razdvajanje) potrošnje primarne energije i bruto domaćeg proizvoda (BDP), u toku jedne kalendarske godine. Razdvajanje može biti rezultat smanjenja potražnje za energijom (grejanje, osvetljenje, transport, itd.), korišćenja energije na efikasniji način, ili njihovom kombinacijom. Sa stanovišta zaštite životne sredine, uticaj zavisi od ukupnog iznosa potrošnje energije, ali i od vrste energenata i tehnologija koja se koristi za proizvodnju energije.

Podaci o potrošnji primarne energije preuzimaju se iz energetskih bilansa Ministarstva rudarstva i energetike, koji se rade godišnje. Podaci o bruto domaćem proizvodu se preuzimaju od Republičkog zavoda za statistiku. Prikazuju se u stalnim cenama da se izbegne uticaj inflacije. Energetski intenzitet se izračunava kao odnos/količnik potrošnje primarne energije i bruto domaćeg proizvoda, a prikazuje se u formi indeksa.

Potrošnja energije se meri u hiljadama ili milionima tona ekvivalentne nafte (kten ili Mten). BDP se meri u milionima dinara i evra, u stalnim cenama 2010. godine. Ukupni energetski intenzitet se prikazuje u indeksima.

Podaci za EU se u osnovnom obliku uzimaju od Evropske agencije za životnu sredinu (EEA) i Eurostata i preračunavaju radi poređenja sa podacima za Srbiju.