4. Zemljište

Indikator prikazuje stanje zemljišta na lokalitetima na kojima je potvrđeno prisustvo lokalizovanog zagađenja zemljišta, način upravljanja kontaminiranim lokacijama i realizovanje procesa sanacije i remedijacije.

Na području Republike Srbije identifikovano je ukupno 709 potencijalno kontaminiranih i kontaminiranih lokaliteta.

Na 32 lokaliteta su vršena preliminarna istraživanja tokom 2016. i 2017. godine

Agencija za zaštitu životne sredine je, uz podršku UN Environment/GEF projekta “Unapređenje međusektorskog upravljanja zemljištem kroz smanjenje pritisaka na zemljište i planiranje korišćenja zemljišta” i multidisciplinarnog radnog tima izvršila preliminarna istraživanja tokom 2017. godine u okviru industrijskih kompleksa ili u njihovoj neposrednoj blizini. Ukupno je analizirano 264 uzoraka zemljišta na različitim dubinama. Analize su obuhvatile ispitivanje osnovnih hemijskih svojstava i mehaničkog sastava, sadržaja teških metala, kao i organskih zagađujućih materija.

NIS u kontinuitetu sanira istorijsko zagađenje zemljišta kako bi se kontaminirane površine vratile prvobitnoj nameni.

U 2017. godini u Jermenovcima je sanirano ukupno 10.640 m², kop laporca ’Trešnja’’je rekultivisan na površina od 5,4 ha, dok je kop krečnjaka „Čokoće” na 1,25 ha delimično rekultivisan.

EMS A.D. je tokom 2017. godine izvršila uzorkovanja i ispitivanja zemljišta na TS Pančevo 2, TS Beograd 4, TS Leskovac 2, TS Novi Sad 3, TS Sremska Mitrovica 2, TS Bor 2, TS Kraljevo 3, TS Kragujevac 2. Rezultati pokazuju da su svi parametri ispitivanja u dozvoljenim granicama.

EPS je u okviru rudarskog basena „Kolubara“ Tamnava rekultivisao 1,6 ha pod oranicama, a u okviru TE-KO Kostolac „Površinski Kopovi“ rekultivisano je zemljište pod šumom na ukupno 74,63 ha, a pod oranicama na ukupno 274,40 ha

Od 2006. godine Agencija za zaštitu životne sredine je započela prikupljanje podataka o potencijalno zagađenim i zagađenim lokalitetima i izradu Inventara kontaminiranih lokacija koji predstavlja sastavni deo informacionog sistema zaštite životne sredine.

Prikupljeni podaci obuhvataju lokalitete na kojima su ispoljeni procesi degradacije i destrukcije i to:

• odlagališta otpada,
• lokacije privrednih subjekata-operatera, odnosno lokacije čije zagađenje prouzrokuju aktivne ili neaktivne instalacije, ili operateri u čijem su okruženju deponovane opasne materije;
• lokacije udesa, odnosno lokacije zagađene usled vanrednih događaja, uključujući i kvarove;
• industrijski devastirane lokacije (brownfield lokacije) na kojima su se obavljale delatnosti koje su mogle da kontaminiraju zemljište.

Podaci se prikupljaju preko lokalnih samouprava i industrija na osnovu Upitnika za utvrđivanje kontaminiranih lokacija. Cilj izrade Inventara je da obezbedi sistematizovane podatke o izvorima zagađenja, kao što su tip, količine, način i mesto ispuštanja zagađujućih materija u zemljište, kako bi mogle da se implementiraju mere prevencije, sanacije i remedijacije.

Agencija za zaštutu životne sredine radi na poboljšanju metodologije za prikupljanje podataka, njihovom kvalitetu i sistematizaciji.

Indikator se izrađuje analizom progresa u upravljanju
kontaminiranim lokalitetima koji je izražen kroz:

1. Ukupan broj potencijalno zagađenih lokaliteta;
2. Broj lokaliteta na kojima su izvršena preliminarna
istraživanje u %;
3. Broj lokaliteta na kojima su izvršena detaljna istraživanja (u%)
4. Broj lokaliteta na kojima se preduzimaju mere sanacije i
remedijacije

5. Broj lokaliteta na kojima je izvršena remedijacija ( u %);
6. Troškovi i procenjeni troškovi sanacije (RSD);
7. Udeo glavnih tipova lokalizovanih izvora zagađenja zemljišta u
ukupnom broju identifikovanih lokaliteta (u %);
8. Udeo industrijskih grana u lokalizovanom zagađenju zemljišta
(%);
9. Glavne zagađujuće materije koje utiču na zagađenje zemljišta i
površinskih voda.