Agensi koji uzrokuju štete u šumama su biotički, abiotički i antropogeni. Biotički agensi uključuju insekte i bolesti, divlje životinje i stoku koja pase u šumi. Abiotički agensi obuhvataju vatru, oluju, vetar, sneg, sušu, nanose blata i lavine. Antropogeni agensi obuhvataju bespravnu seču ili druge štete u šumi izazvane sečom koje dovode do zmanjenja zdravlja i vitalnosti šumskih ekosistema. Ovi efekti su dugotrajni.
Šumski požari su jedan od najznačajnijih oblika šteta, posebno u mediteranskim šumama. Iako kontrolisano paljenje može dovesti do povećanja biodiverziteta vrsta, nekontrolisani šumski požari imaju veoma negativne posledice po ekosistem, kao što su dezertifikacija, erozija, gubitak vode.
Podindikator: Štete u šumama prema agensima
Prema dosadašnjim podacima, u periodu 2011-2013. godina, zabeležen je drastičan porast šteta izazvanih insektima i šteta izazvanih elemtarnim nepogodama. Oba parametra šteta u šumama dostigli su najviši nivo u poslednjih 10 godina.
Šteta nastala kao posledica elementarnih nepogoda povećana je za preko 60 % u odnosu na 2012. godinu i dostigla je maksimalni nivo u poslednjih 10 godina. U odnosu na 2011. godinu šteta izazvana elementarnim nepogodama skoro 4 puta je veća.
Šteta izazvana insektima takođe je najveća u poslednjih 10 godina i veća je skoro 5 puta u odnosu na 2012. godinu.
Pritisak na šume je isto tako pojačan i intenzivnim turizmom i rekreativnim aktivnostima koji uzrokuju šumske požare, zagađenje i uništavanje preko zagađenja vazduha, saobraćaja ili ispašom stoke.
Gubar (Limantria dispar L.)
Prema podacima Uprave za šume Ministarstva poljoprivrede i zaštite životne sredine registrovano je prisustvo gradacije gubara na oko 175.000 ha šuma na području Srbije, od čega je oko 47.000 ha pod vrlo jakim napadom i oko 22.000 ha pod jakim napadom. Najintenzivniji napad gubara bio je u šumama istočne Srbije, na teritoriji šumskih gazdinstava Boljevac i Đerdap.
Podindikator: Površina šuma zahvaćena požarom i drvna zapremina
Šumski požari su jedan od najznačajnijih oblika šteta, posebno u mediteranskim šumama. Iako kontrolisano paljenje može dovesti do povećanja biodiverziteta vrsta, nekontrolisani šumski požari imaju veoma negativne posledice po ekosistem, kao što su dezertifikacija, erozija, gubitak vode.
Tokom 2013. izgorelo je oko 7400 kubnih metara drvne zapremine. U odnosu na prethodnu godinu kada je šumskim požarima bila zahvaćena površina od oko 7500 ha, površina zahvaćena požarom tokom 2013. bila je oko 564 ha.
Klimatske promene, odnosno naizmenični sušni i kišni periodi, sve više aktuelizuju problem šumskih požara i šteta u šumama od elementarnih nepogoda. Takođe, direktne štete u izgubljenoj drvnoj masi više nemaju toliki značaj kao što je gubitak opštekorisnih funkcija šuma nakon požara (hidrološke, zaštitne, klimatske, higijensko zdravstvene, turističko rekreativne itd.).
Analizom podataka za period 1990.-2011. godine, mogu se uočiti izražene oscilacije u veličini opožarenih površina šuma i šumskog zemljišta, koje se smenjuju u skladu sa vremenskim prilikama u navedenom periodu. U ovom periodu najveće opožarene površine bile su 2007. godine oko 16 000 ha, 2000. godine oko 8 000 ha i 2012. godine sa oko 7500 ha. Ali je najviše drvne zapremine izgorelo 2012., 2003. i 2011. godine.
