4. Zemljište

Indikator prikazuje način upravljanja lokalitetima na kojima je
potvrđeno prisustvo lokalizovanog zagađenja zemljišta.
Indikatorom se prati napredovanje u upravljanju ovim lokalitetima
kroz praćenje glavnih zagađujućih materija koje utiču na kvalitet
zemljišta i podzemnih voda, kao i kroz realizovanje procesa sanacije
i remedijacije. Lokalizovano zagađenje vezano je za područja pojačane
industrijske aktivnosti, neadekvatno uređena odlagališta otpada,
lokalitete vađenja mineralnih sirovina, vojna skladišta i područja
na kojima je došlo do akcidentnih situacija i zagađenja zemljišta.

Analiza glavnih izvora lokalizovanog zagađenja zemljišta pokazuje da najveći udeo imaju javno komunalne deponije sa 43,13%, deponije industrijskog otpada sa 10,43% i industrijsko komercijalni lokaliteti sa 36,30%. Najveći udeo lokaliteta u okviru industrije ima naftna industrija sa 41,89%, zatim hemijska industrija sa 14.41% i metalna industrija sa 11.71% lokaliteta, u nešto manjem procentu su energetska postrojenja 8,57% , zatim rudnici sa 4,50%  udela i ostalo sa 18,92%.

Na teritoriji Republike Srbije identifikovano je 422 lokaliteta koji obuhvataju potencijalno kontaminirane i kontaminirane lokalitete. Od ukupnog broja potencijalno kontaminiranih i kontaminiranih lokaliteta 15,88% je preliminarno istraženo, glavno istraživanje sprovedeno je na 4,03%  lokaliteta, dok je 80,09% lokaliteta identifikovano bez istraživanja.

Najveći udeo u ukupnom broju lokaliteta imaju lokaliteti na kojima su javno komunalne deponije sa 43,13%, zatim industrijsko komercijalni lokaliteti sa 36,30% i deponije industrijskog otpada sa 10,43%.

Baza podataka potencijalno kontaminiranih i kontaminiranih lokaliteta u okviru industrije  obuhvata 222 lokacije, najveći udeo ima naftna industrija sa 41,89%, zatim hemijska industrija sa 14,41%, metalna industrija sa 11,71% lokaliteta, u nešto manjem procentu su energetska postrojenja 8,57% i rudnici sa 4,50% lokaliteta.

Od 2006. godine Agencija za zaštitu životne sredine je započela prikupljanje podataka o potencijalno zagađenim i zagađenim lokalitetima i izradu Inventara kontaminiranih lokacija koji predstavlja sastavni deo informacionog sistema zaštite životne sredine.

Prikupljeni podaci obuhvataju lokalitete na kojima su ispoljeni procesi degradacije i destrukcije i to:

• odlagališta otpada,
• lokacije privrednih subjekata-operatera, odnosno lokacije čije zagađenje prouzrokuju aktivne ili neaktivne instalacije, ili operateri u čijem su okruženju deponovane opasne materije;
• lokacije udesa, odnosno lokacije zagađene usled vanrednih događaja, uključujući i kvarove;
• industrijski devastirane lokacije (brownfield lokacije) na kojima su se obavljale delatnosti koje su mogle da kontaminiraju zemljište.

Podaci se prikupljaju preko lokalnih samouprava i industrija na osnovu Upitnika za utvrđivanje kontaminiranih lokacija. Cilj izrade Inventara je da obezbedi sistematizovane podatke o izvorima zagađenja, kao što su tip, količine, način i mesto ispuštanja zagađujućih materija u zemljište, kako bi mogle da se implementiraju mere prevencije, sanacije i remedijacije.

Agencija za zaštutu životne sredine radi na poboljšanju metodologije za prikupljanje podataka, njihovom kvalitetu i sistematizaciji.

Indikator se izrađuje analizom progresa u upravljanju
kontaminiranim lokalitetima koji je izražen kroz:

1. Ukupan broj potencijalno zagađenih lokaliteta;
2. Broj lokaliteta na kojima su izvršena preliminarna
istraživanje u %;
3. Broj lokaliteta na kojima su izvršena detaljna istraživanja (u%)
4. Broj lokaliteta na kojima se preduzimaju mere sanacije i
remedijacije

5. Broj lokaliteta na kojima je izvršena remedijacija ( u %);
6. Troškovi i procenjeni troškovi sanacije (RSD);
7. Udeo glavnih tipova lokalizovanih izvora zagađenja zemljišta u
ukupnom broju identifikovanih lokaliteta (u %);
8. Udeo industrijskih grana u lokalizovanom zagađenju zemljišta
(%);
9. Glavne zagađujuće materije koje utiču na zagađenje zemljišta i
površinskih voda.