4. Zemljište

Indikator prikazuje trendove korišćenja zemljišta u poljoprivredi. Kao i trendove u prenameni poljoprivrednog, šumskog i drugog polu-prirodnog i prirodnog zemljišta u urbana zemljišta i druge veštačke površine. On prikazuje površine zauzete izgradnjom i urbanom infrastrukturom, kao i urbanim zelenim, sportskim i rekreacionim površinama.

Od korišćenog poljoprivrednog zemljišta,  oranice   i   bašte   zauzimaju 75%. U kategoriji oranica i bašta najveće površine zauzimaju žita 68,78%.

Analiza zemljišta koje je zauzeto urbanim razvojem u Republici Srbiji  u periodu 1990-2012. godine, pokazuje da su uglavnom  zauzimana zemljišta pod pašnjacima, kao i mešovita poljoprivredna  područja.

Na osnovu podataka Republičkog zavoda za statistiku za 2015. godinu poljoprivredno zemljište u Republici Srbiji obuhvata 3.468.518 ha

što predstavlja 39,19% od ukupne teritorije zemlje. Sa 2.590,984 ha dominiraju oranice i bašte, što čini 75% poljoprivredne površine.

Praćenje  strukture zasejanih oraničnih  površina  u  2015. godini pokazuje  da  najveći  udeo  imaju  površine pod žitom 1.782.010 ha što predstavlja oko 68,78% od ukupne površine pod oranicama. Površinu od 250.359 ha, odnosno 9,66% zauzima krmno bilje, a pod industrijskim biljem je površina od 376.812 ha što iznosi 14,54%. Povrtno bilje se uzgaja na površini  od  66.935 ha,  što  predstavlja 2,58% od ukupnih oraničnih površina.

Analiza  Corine  Land  Cover  baze  podataka Evropske  agencije  za  životnu  sredinu  za 2012. godinu, pokazuje prisustvo 29 od 44 klasa CLC nomenklature. Poljoprivredne površine dominiraju sa preko 55% od ukupne teritorije zemlje. Šume i poluprirodna područja pokrivaju skoro 40% zemlje (širokolisne šume 27%), zemljište klasifikovano      kao veštačke površine pokriva skoro 3,6% teritorije, i ostatak od približno 1,6% klasifikovano je kao vlažno područje i vodeni baseni. Analiza doprinosa pojedinih kategorija i klasa načina korišćenja zemljišta koje su zauzete urbanim razvojem u Republici Srbiji  u  periodu  1990-2012.  godine, pokazuje da su uglavnom  zauzimana zemljišta pod pašnjacima, kao i mešovita poljoprivredna  područja.

Informacije o zemljišnom pokrivaču, načinu i promenama korišćenja zemljišta dobijaju se na osnovu Corina Land Cover baza podataka. Postojeća baza podataka pokriva period od 1990-2012. godine. Način korišćenja zemljišta prati i Republički zavod za statistiku.

Indikator se izračunava analizom karata zasnovanih na snimcima Landsat satelita iz CLC baze za 1990., 2000. i 2006. godinu, odnosno na osnovu trenda porasta površina kojima je promenjena namena u određenom vremenskom razdoblju (5-10 godina) i na osnovu CLC-baza podataka promena; Indikator se prikazuje numerički, tabelarno i grafikonima u ha prenamenjenog zemljišta, prema vrsti prenamene i u udelu (%) prenamenjenog zemljišta godišnje u odnosu na ukupno zemljište. Promene poljoprivrednog, šumskog i poluprirodnog/prirodnog zemljišta (CLC2 do CLC5) u urbana zemljišta (CLC1) grupisane su zavisno od metodologije za proračunavanje pokrovnosti zemljišta.