4. Zemljište

Indikator prikazuje trendove u prenameni poljoprivrednog, šumskog i drugog polu-prirodnog i prirodnog zemljišta u urbana zemljišta i druge veštačke površine. On prikazuje površine zauzete izgradnjom i urbanom infrastrukturom, kao i urbanim zelenim, sportskim i rekreacionim površinama. Indikatorom se prikazuju promene upotrebe poljoprivrednog zemljišta, zauzimanje zemljišta različiti tipovima ljudskih aktivnosti, poreklo urbanog zemljišta iskazano kroz udeo različitih kategorija kome je izvršena prenamena.

Analiza doprinosa pojedinih kategorija i klasa načina korišćenja zemljišta koje su zauzete urbanim razvojem u Republici Srbiji u periodu 1990-2018. godine, pokazuje da su uglavnom zauzimana zemljišta pod pašnjacima, kao i mešovita poljoprivredna područja.

Analiza Corine Land Cover baze podataka za 2018, godinu pokazuje prisustvo 31 od 44 klasa CLC nomenklature (Tabela 1). Poljoprivredne površine dominiraju sa preko 54.7 % od ukupne teritorije zemlje. Šume i poluprirodna područja pokrivaju skoro 39.96 % zemlje (širokolisne šume – 27 %), zemljište klasifikovano kao veštačke površine pokriva skoro 3,69 % teritorije, i ostatak od približno 1,65 % klasifikovano je kao vlažno područje i vodeni baseni. Analiza doprinosa pojedinih kategorija načina korišćenja zemljišta koje su zauzete urbanim razvojem u Srbiji u periodu 1990-2018, godine pokazuje da su uglavnom zauzimana zemljišta pod pašnjacima, kao i  mešovita poljoprivredna područja (Tabela 2).

Informacije o zemljišnom pokrivaču, načinu i promenama korišćenja zemljišta dobijaju se na osnovu Corina Land Cover baza podataka. Postojeća baza podataka pokriva period od 1990-2018. godine. Način korišćenja zemljišta prati i Republički zavod za statistiku.

Indikator se izračunava analizom karata zasnovanih na snimcima Landsat satelita iz CLC baze za 1990., 2000. i 2006. godinu, odnosno na osnovu trenda porasta površina kojima je promenjena namena u određenom vremenskom razdoblju (5-10 godina) i na osnovu CLC-baza podataka promena; Indikator se prikazuje numerički, tabelarno i grafikonima u ha prenamenjenog zemljišta, prema vrsti prenamene i u udelu (%) prenamenjenog zemljišta godišnje u odnosu na ukupno zemljište. Promene poljoprivrednog, šumskog i poluprirodnog/prirodnog zemljišta (CLC2 do CLC5) u urbana zemljišta (CLC1) grupisane su zavisno od metodologije za proračunavanje pokrovnosti zemljišta.