9. Održivo korišćenje prirodnih resursa

Indikator prati količinu i procenat vodnih resursa koji su se izgubili prilikom transporta vode (zbog curenja)  između mesta zahvatanja i mesta isporuke. Daje meru odgovora na efikasnost upravljanja sisitemima za vodosnabdevanje uključujući i tehničke uslove koji utiču na stanje cevovoda, cenu vode i svest populacije u državi.

Zajednička karakteristika javnih vodovodnih sistema u Srbiji sa velikim gubicima vode su ograničeni raspoloživi resursi vode i deficit u vodosnabdevanju.  Zato je u vodovodnim sistemima sa gubicima u mreži većim od 20% neophodno uvesti programe redukcije gubitaka izradom projekata sanacije mreže i povećanjem efikasnosti poslovanja.

Analiza bilansa uspeha javnih komunalnih preduzeća u Srbiji čija je delatnost snabdevanje vodom i odvođenje otpadnih voda pokazuje zabrinjavajuće finasijske rezultate: neto dobitak u 2012. godini je iznosio 385 miliona dinara i manji je za 212% u odnosu na 2011. godinu, dok je gubitak iznosio milijardu i tristaosamdeset miliona dinara i veći je za 31% u odnosu na neto gubitak u 2011. godini.[1]

[1] Izvor: Agencija za privredne registre, 2013.

Karakteristika sadašnjeg snabdevanja naselja vodom za piće iz javnih vodovodnih sistema su visoki gubici koji, za period 2012-2021. godine, imaju rastući trend i prosečno iznose 34,5%. U 2016. godini su dostigli maksimalnih 35,7%. U 2021.godini su se smanjili u odnosu na 2020. godinu za 0,4% i iznose 35,1%. (Grafikon 1)[1]

[1] Republički zavod za statistiku Srbije, Eko-bilten 2021. (Tabela 4.1.1. Zahvaćene vode, isporučene vode za piće i gubici iz javnog vodovoda po opštinama, str. 60)

Gubicima većim od 50% u 2021. godini ističu se Zaječarska (56,9%), Pomoravska (53,9%), Borska (53%), i Pirotska oblast (50,7%). Posebno je značajan podatak o veličini gubitaka iz Beogradske oblasti koji iznose 31,8%, čijim bi se smanjenjem za 10% godišnje obezbedila količina vode ekvivalentna potrebama snabdevanja grada Kragujevca. Gubitke manje od 20% imaju Rasinska (19,3%), Zapadnobačka (18%) i Podunavska oblast (11,8%) (Slika 1).

Indikator gubici vode se izračunava kao apsolutna i relativna razlika između količine vode zahvaćene od strane vodovoda i količine isporučene korisnicima (domaćinstva, industrija i druge ekonomske aktivnosti).